Δεν είμαστε οι σκέψεις μας

Ο καθένας από μας έχει τη δική του ιστορία. Από τις πρώτες μέρες μας και προχωρώντας στην ζωή όλοι έχουμε βιώσει αποτυχίες και επιτυχίες. Στην πορεία, είχαμε εκείνους που μας έχουν απορρίψει και εκείνους που μας έχουν αποδεχτεί. Δεν ήταν πάντα εύκολο.

Ας πούμε για παράδειγμα πως ένα παιδί θέλει να πάει να παίξει με τα άλλα παιδιά στο σχολείο. Η συγκεκριμένη παρέα των παιδιών όμως δεν τον θέλει στην παρέα τους. Το παιδί θα στεναχωρηθεί, και αυτό είναι μια φυσιολογική αντίδραση στην απόρριψη. Το πρόβλημα ξεκινά όταν αρχίζει συνεχώς να σκέφτεται τους πιθανούς λόγους αυτής της απόρριψης και στη συνεχεία να ταυτίζει τον εαυτό του με αυτούς τους λόγους. Η παρέα των παιδιών μπορεί να ήταν ένα ή δυο χρόνια μεγαλύτερη του και να τον θεωρούσε μικρό ώστε να παίξει μαζί του. Κάποιο από τα παιδιά ίσως να του έχει πει ότι είναι βαρετό και να φύγει. Ίσως να ήταν και αρκετά επιθετικό απέναντι του. Με αποτέλεσμα το παιδάκι να αρχίσει να θεωρεί τον εαυτό του βαρετό και να ταυτιστεί με αυτή την σκέψη. Ένα παιδί με αυτήν την εμπειρία θα πιστεύει για τον εαυτό του ότι είναι βαρετό, ότι δεν αξίζει. Από τον φόβο να ξαναζήσει τον πόνο που ένιωθε μετά την απόρριψη, (πιθανότατα) θα αποφεύγει να προσεγγίσει ξανά μια παρέα.

Η σκέψη ότι είναι βαρετό μπορεί για πολύ καιρό να απασχολεί το παιδί και να το αποθαρρύνει από το να κάνει προσπάθειες και στους άλλους τομείς. Για παράδειγμα όταν η δασκάλα στο σχολείο ρωτήσει εάν κάποιος θέλει να διαβάσει την έκθεσή του, το παιδάκι αποθαρρύνεται επειδή δεν πιστεύει στον εαυτό του και δεν νομίζει ότι θα μπορούσε να είναι ενδιαφέρον σε κάποιον αυτό που έγραψε και πιστεύει ότι τα άλλα παιδιά θα βρουν την έκθεσή του βαρετή και χωρίς ενδιαφέρον. Οι σκέψεις «είσαι βαρετός», «δεν ξέρεις», «δεν μπορείς», μπορεί να τον είχαν μπλοκάρει ακόμα περισσότερο και να μην κατάφερε ποτέ να γράψει ούτε μια λέξη στην έκθεση του.

Η γλώσσα μας, επηρεάζει τις σκέψεις μας, τα συναισθήματά μας, τις πεποιθήσεις μας. Σπάνια θα ακούσουμε κάποιον να λέει - η συγκεκριμένη συμπεριφορά ή πράξη σου είναι βαρετή. Η γλώσσα μας δεν κρίνει τις καταστάσεις, κρίνει τον ίδιο μας τον εαυτό μας. Συνήθως θα ακούσουμε κάποιος να πει - είσαι βαρετός. Εύκολα μπορούμε να πέσουμε στην παγίδα της γλώσσας.

H θεραπευτική προσέγγιση του μοντέλου ACT μπορεί να βοηθήσει τους ωφελούμενους να διαχωρίσουν τον εαυτό του από τις σκέψεις τους. Να καταλάβουν ότι δεν είναι οι σκέψεις τους. Οι σκέψεις δεν είναι παρά σκέψεις. Το ίδιο ισχύει και για τα συναισθήματα. Δεν είμαστε τα συναισθήματα μας. Τα συναισθήματα και οι σκέψεις αλλάζουν. Δεν είναι σταθερές κατηγορίες. Αν ήμασταν το ίδιο με τις σκέψεις μας, πόσο ασταθής θα ήμασταν; Θα ξέραμε καθόλου ποιοι είμαστε, θα γνωρίζαμε τον εαυτό μας;

Το να πιστεύουμε ότι είμαστε το ίδιο με τις σκέψεις μας είναι ο σίγουρος δρόμος να χάσουμε τον εαυτό μας.